İcra hukuku, bireylerin veya kurumların alacaklarını devlet gücüyle tahsil etmelerini sağlayan hukuk dalıdır. Borçlunun borcunu kendi isteğiyle ödememesi durumunda, alacaklıya bu borcu yasal yollarla tahsil etme hakkı tanınır. Bu tahsilat süreci ise İcra ve İflas Hukuku kapsamında yürütülür. Türkiye’de bu süreçler, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) ile düzenlenmiştir.

İcra hukuku, özellikle ekonomik ilişkilerin güvenliğini sağlama ve borç-alacak dengesini koruma açısından büyük önem taşır. Bu makalede, icra hukukunun temel kavramları, süreci ve tarafların hakları ele alınacaktır.

​

İcra Hukukunun Temel Amaçları
   •    Alacaklının haklarını korumak ve borcun tahsilini sağlamak
   •    Borçlunun keyfi olarak borcunu ödememesini önlemek
   •    Ekonomik düzeni sağlamak
   •    Hukukun üstünlüğünü ve yargının etkinliğini göstermek

​

İcra Takibi Nedir?

İcra takibi, borçlunun borcunu ödememesi durumunda alacaklının yasal yollarla başlattığı tahsilat sürecidir. İcra takibi iki temel şekilde yapılabilir:

1. İlamsız İcra Takibi

Borç bir mahkeme kararıyla sabit değilse (örneğin senet, fatura, sözleşme gibi belgelere dayanıyorsa), ilamsız icra takibi başlatılır.
   •    En yaygın türü genel haciz yolu ile takiptir.
   •    Alacaklı, icra dairesine başvurarak ödeme emri gönderilmesini sağlar.
   •    Borçlu 7 gün içinde itiraz etmezse takip kesinleşir ve haciz işlemi yapılabilir.

2. İlamlı İcra Takibi

Eğer alacak bir mahkeme kararı (ilam) ile sabitse, doğrudan ilamlı icra takibi başlatılır.
   •    Borçluya icra emri gönderilir.
   •    Borçlu, ödeme yapmazsa mallarına haciz uygulanabilir.
   •    Taşınır, taşınmaz mallar, banka hesapları haczedilebilir.

​

İcra Takibinin Süreçleri
   1.    Takip Talebi: Alacaklı, icra dairesine başvurur ve borcun tahsili için takip başlatır.
   2.    Ödeme Emri Gönderimi: Borçluya resmi bir ödeme emri tebliğ edilir.
   3.    İtiraz Süreci: Borçlu 7 gün (ilamsız takipte) veya 5 gün (ilamlı takipte) içinde borca itiraz edebilir.
   4.    Kesinleşme: Borçlu itiraz etmezse takip kesinleşir.
   5.    Haciz: Borçlunun mallarına el konulabilir.
   6.    Satış ve Tahsil: Haczedilen mallar icra yoluyla satılır ve elde edilen gelir alacaklıya ödenir.

​

Haciz Nedir?

Haciz, borçlunun malvarlığına devlet gücüyle el konulmasıdır. Haczedilebilecek mallar:
   •    Taşınır mallar (araba, ev eşyası)
   •    Taşınmazlar (ev, arsa)
   •    Banka hesapları
   •    Maaş ve gelirler (belirli oranda)

Haczedilemeyecek Mallar

Kanunen bazı mallar haczedilemez. Örneğin:
   •    Asgari geçim düzeyini sağlayan kişisel eşyalar
   •    Mesleki araçlar (avukatın bilgisayarı, doktorun stetoskopu)
   •    Asgari ücretin bir kısmı (maaşın 1/4’ünden fazlası haczedilemez)

​

İtiraz ve Şikayet Hakları

Borçlu, icra takibine karşı çeşitli hukuki yollarla savunma yapabilir:
   •    Borçlu itirazı: Borcun olmadığını iddia edebilir.
   •    İmzaya itiraz: Belgenin sahte olduğunu ileri sürebilir.
   •    Şikayet: Usulsüz işlemler için icra mahkemesine şikayette bulunabilir.

​

İcra Hukukunda Sık Karşılaşılan Sorunlar
   •    Usulsüz tebligat
   •    Yanlış kişiye gönderilen ödeme emirleri
   •    Borçluya ait olmayan malların haczi
   •    İcra memurunun keyfi uygulamaları
   •    Borç bitmesine rağmen takip devam etmesi

Bu gibi durumlar, icra mahkemeleri veya itiraz yollarıyla çözülebilir.

​

İcra Hukukunun Ek Alanları
   •    İflas Hukuku: Tüzel kişilerin (şirketlerin) borçlarını ödeyememesi halinde tüm malvarlığının tasfiyesi sürecidir.
   •    Kambiyo Senetlerine Dayalı Takip: Çek, bono ve poliçeye dayalı özel takip yoludur. Süreler daha kısadır.
   •    Tahliye Takibi: Kiralanan taşınmazların kira borcu ödenmemesi halinde tahliyesini sağlar.

​

Sonuç

İcra hukuku, hem alacaklının hakkını koruyan hem de borçlunun temel haklarını gözeten dengeli bir hukuk dalıdır. Yasal prosedürlerin dikkatle izlenmesi, hem borçlunun mağduriyetini engeller hem de alacaklının hakkına hızlı şekilde ulaşmasını sağlar. Bu nedenle icra işlemleriyle karşılaşan tarafların, süreci iyi bilmesi ve mümkünse profesyonel hukuk danışmanlığı alması büyük önem taşır.